Κι όμως, υπάρχουν ακόμα νομικά περιθώρια για να δικαιωθούν οι οικογένειες που πλήρωσαν βαρύ φορτίο αίματος. Αρκεί μια θαρραλέα πρωτοβουλία από το ελληνικό κράτος να απαιτήσει για λογαριασμό των πολιτών του την ικανοποίηση των θυμάτων. Το ζητούμενο βέβαια είναι αν θα το αποφασίσει...
Σύμφωνα με την απόφαση που ανακοίνωσε σε δημόσια συνεδρίαση ο δικαστής Χισάσι Οουάντα, τα ιταλικά δικαστήρια δεν σεβάστηκαν την ετεροδικία της Γερμανίας, σύμφωνα με την οποία οι μηνύσεις και οι αγωγές από θύματα των ναζί μπορούν να κατατεθούν και να εκδικαστούν μόνο από γερμανικά δικαστήρια. "Το Δικαστήριο θεωρεί ότι η άρνηση των ιταλικών δικαστηρίων να αναγνωρίσουν την ασυλία (σ.σ.: της Γερμανίας) συνιστά παράβαση των υποχρεώσεών της απέναντι στο γερμανικό κράτος" αναφέρεται χαρακτηριστικά...
"Αρνητική σε όλα τα σημεία της" χαρακτήρισε την απόφαση ο γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής, δικηγόρος Μιλτιάδης Σφουντούρης, ο οποίος ωστόσο πρόσθεσε ότι "υπάρχει ένας δικονομικός κανόνας ότι τα εγκλήματα έγιναν, τα δικαιώματα υπάρχουν, αλλά θα πρέπει να τα διεκδικήσουν κράτη.
"Στο σημείο αυτό συγχαίρει την κίνηση των 28 βουλευτών, που υπέβαλαν αίτημα προκειμένου να συζητηθεί στην Βουλή το θέμα της διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων. Η πρωτοβουλία ανήκει στον ανεξάρτητο βουλευτή Π. Κουρουμπλή και συνυπογράφεται από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, της Ν.Δ., του ΣΥΡΙΖΑ και της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Παρέμβαση υπέρ της Ιταλίας είχε ασκήσει και η Ελλάδα διά των καθηγητών Στέλιου Περράκη και Αντώνη Μπρεδήμα, του πρέσβη της Ελλάδας στην Ολλανδία Γιάννη Οικονομίδη και της νομικής συμβούλου Μαρίας Ντανιελλας Μαρούδα.
Μανώλης Γλέζος: Το θέμα είναι πολιτικό
Με αφορμή την απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής για την διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων Μανώλης Γλέζοςδήλωσε στην "Αυγή" της Κυριακής:
"Όπως υποστήριζα πάντοτε, το θέμα δεν είναι δικαστικό. Το θέμα είναι πολιτικό. Και το αναφαίρετο δικαίωμα να αποζημιωθούν τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας θα λυθεί μόνο όταν γνήσιες ελληνικές κυβερνήσεις διεκδικήσουν τα δικαιώματα των θυμάτων της ναζιστικής κατοχής. Οι σημερινές ελληνικές κυβερνήσεις ως εντολοδόχοι της Φράου Μέρκελ και πιστοί εκτελεστές των αποφάσεών της ό,τι κι αν πουν είναι εκτός πραγματικότητας εφόσον δεν πρόκειται να διεκδικήσουν τα δίκαια του ελληνικού λαού."
Από την πλευρά της, η δικηγόρος Κέλλυ Σταμούλη, που συνεχίζει τον αγώνα του πατέρα της για τη δικαίωση των θυμάτων του μαρτυρικού Διστόμου, είπε: "Η απόφαση της Χάγης ουσιαστικά εναποθέτει την ευθύνη της διεκδίκησης των αποζημιώσεων στο κράτος. Μέχρι στιγμής το ελληνικό κράτος ποτέ δεν διεκδίκησε αυτά που δικαιούται από τη Γερμανία. Ελπίζουμε ότι η συντηρητική αυτή απόφαση της Χάγης θα κινητοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να δικαιωθούν και στην πράξη οι διστομίτες αλλά και όλοι οι συγγενείς των θυμάτων ανά την Ελλάδα".
Το ιστορικό της υπόθεσης
Το 1995 ο πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ δικηγόρος Γιάννης Σταμούλης κατέθεσε αγωγή με την οποία οι κάτοικοι του μαρτυρικού Διστόμου ζητούσαν αποζημιώσεις ύψους 60 εκατ. ευρώ ως ηθική ικανοποίηση για τις θηριωδίες των ναζιστικών στρατευμάτων στο χωριό τους.
Οι κάτοικοι δικαιώνονται καθώς το 1997 εκδίδεται η υπ’ αριθ 137/97 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, με την οποία τους επιδικάζεται αποζημίωση για ψυχική οδύνη.
Η Γερμανία δεν κάθισε φυσικά με σταυρωμένα χέρια. Το 2000 το γερμανικό Δημόσιο ασκεί αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου επικαλούμενη το δικαίωμά της στην ετεροδικία. Το αίτημά της απορρίφθηκε με την ιστορική απόφαση (υπ' αριθ. 11/2000) της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου.
Στη συνέχεια ο Γ. Σταμούλης προχώρησε σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού Δημοσίου στην Ελλάδα, μπροστά στην πεισματική άρνηση της Γερμανίας να καταβάλει τα ποσά που με βάση τη δικαστική απόφαση όφειλε. Το γερμανικό δημόσιο άσκησε ανακοπή το 2002, η οποία έγινε δεκτή, αφού έκρινε ότι για να προχωρήσουν οι αναγκαστικές εκτελέσεις έπρεπε προηγουμένως να υπογράψει ο υπουργός Δικαιοσύνης, κάτι που δεν έγινε ποτέ...
Η συνέχεια δόθηκε στα ιταλικά δικαστήρια, στα οποία κατέφυγε ο Γ. Σταμούλης επικαλούμενος τον Κανονισμό 44/2001 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δυνάμει του οποίου η ελληνική αμετάκλητη απόφαση του δικαστηρίου της Λιβαδειάς μπορεί να κηρυχτεί εκτελεστή σε άλλο κράτος- μέλος της Ε.Ε.
Οι Ιταλοί δικαστές, προκειμένου να κινήσει αντίστοιχη διαδικασία και η γείτονα χώρα, κήρυξαν εκτελεστή την απόφαση του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, ενώ στη συνέχεια η Γερμανία προσέφυγε στη Χάγη θέτοντας το ερώτημα κατά πόσον η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία.
